شعب

دانشنامه نفتی

چگالی: جرم مایع در واحد حجم در دمای ۱۵ درجه سانتی‌گراد و فشار kPa۱۰۱.۳۲۵ با واحد استاندارد اندازه‌گیری کیلوگرم بر متر مکعب، چگالی یا دانسیته نامیده می‌شود.

چگالی نسبی: نسبت جرم یک حجم داده شده از مایع در یک دمای خاص به جرم حجم معادل از آب در دمای یکسان یا متفاوت را چکالی نسبی می‌نامند. هر دو دمای مرجع باید به طور صریح بیان شود.

گرانروی: مقاومتی که قسمتی از یک مایع در حال حرکت روی قسمت دیگری از مایع تجربه می‌کند، گرانروی نامیده می‌شود. در سیستم بین‌المللی یکاها، سیستم متریک(SI) واحد گرانروی پاسکال-ثانیه است.

انواع گرانروی:

  • گرانروی کینماتیک (سینماتیک): ʋ، عبارت است از گرانروی دینامیکی یک سیال تقسیم بر چگالی آن در یک دمای اندازه گیری شده یکسان.  اصطلاح گرانروی کینماتیک
    در معادله فوق η گرانروی دینامیکی و ⍴ چگالی سیال در دمای مشخص است. هم‌چنین گرانروی کینماتیک عبارت است از مقاومت سیال در برابر جاری شدن تحت نیروی جاذبه که توسط روش آزمون ASTM D445 تعیین می شود.
    به منظور تعیین گرانروی کینماتیک، به حجم مشخصی از سیال مورد آزمایش اجازه داده می شود تا تحت تاثیر نیروی وزن، فاصله‌ی میان دو نقطه مشخص از لوله موئین مندرج (گرانروی سنج) که به دقت در دمای کنترل شده ای نگه داشته شده را طی کند و زمان طی شده را اندازه گیری می کنند و با استفاده از فاکتور لوله ی موئین (فاکتور لوله ی موئین بستگی به نوع آن دارد و توسط کارخانه سازنده مشخص و بر روی آن درج میشود) گرانروی کینماتیک بدست می آید.
  • گرانروی دینامیک (مطلق): η، یا ضریب گرانروی یا گرانروی مطلق نسبت تنش برشی به سرعت برشی که مقاومت داخلی سیال در برابر جاری شدن می‌باشد. واحد عمومی متریک برای گرانروی مطلق، پویز می‌باشد که بصورت نیروی مورد نیاز برای حرکت یک سانتی‌متر مربع از سطحی در برابر سطحی دیگر بصورت موازی، با سرعت یک سانتی‌متر برثانیه (cm/s) تعریف می‌شود که سطوح به وسیله فیلمی از سیال با ضخامت یک سانتی‌متر جدا می‌شوند.
    گرانروی دینامیک فقط تابعی از اصطکاک داخلی مایع است و یکی از عوامل اساسی در محاسبات طراحی یاتاقان ها و جریان مایع می‌باشد و میزان آن با اندازه‌گیری مقدار نیروی لازم برای غلبه بر نیروی اصطکاک بین دو لایه، با ابعاد مشخص تعیین می‌شود.
    تفاوت سرعت بین دو لایه سیال (که بستگی به جا به جایی خطی آن‌ها دارد) با سرعت برشی (s) شناخته می‌شود. این گرادیان سرعت به تنش برشی (τ) نیز مربوط می‌شود.
    گرانروی دینامیکی طبق این رابطه محاسبه می‌شود: اصطلاح گرانروی دینامیککه در این رابطه τ تنش برشی، s سرعت برشی و η گرانروی دینامیکی می باشد. واحد معمول گرانروی، پواز و سانتی پواز می باشد.

    گرانروی مطلق تقسیم بر چگالی سیال برابر با گرانروی کینماتیک است.

نقطه اشتعال: در روش‌های آزمون، نقطه اشتعال (Flash Point) پایین‌ترین دمای تصحیح شده در فشار ۱۰۱.۳ است که در آن به کار بردن یک منبع جرقه‌زن منجر به اشتعال بخار آزمونه در شرایط آزمون مشخص می‌شود.