در طی دهه‌های گذشته و پس از توسعه مراودات تجاری کشورهای جهان، سازمان جهانی استاندارد به منظور اطمینان از کیفیت محصولات، ضوابطی را جهت بررسی این مسئله تدوین کرد. امروزه؛ استاندارد بازرسی و نمونه‌برداری کالاها یکی از موضوعات فراملی بوده و بخش جدایی ناپذیر پروسه صادرات و واردات کالاها است.
به طوری کلی تمامی عملیات نمونه‌برداری و بازرسی کالا به منظور پایش کیفی و کمی محصولات انجام می‌شود، که نتیجه این بررسی با استانداردهای جهانی تطبیق داده خواهد شد.
هدف اصلی تدوین استاندارد بازرسی و نمونه برداری؛ توسعه بخش کیفی کالاها و حمایت از خریدار یا مصرف‌کننده است. چرا که از این طریق، با نظارت بر کالای وارده و بررسی و کنترل آن، از توزیع اقلام ناکارآمد در بازار جلوگیری می‌شود. بنابراین نمونه‌برداری و بازرسی دو ابزار مهم در فرآیند تولید و بسته‌بندی کالاها محسوب می‌شوند.
نمونه‌برداری از کالا
نمونه‌برداری کالاها بخشی از پروسه کنترل کیفیت محصولات است؛ که در دفعات مجزا و در حین فرآیند تولید و پس از آن صورت می‌گیرد. نمونه‌برداری به عنوان ابزار اصلی بررسی نوسانات محصول، یکی از روش‌هایی که است که از طریق آن می‌توان کیفیت نهایی محصول را ارتقا داده و راهکارهای مفیدی را جهت رفع نواقص کالا ارائه داد. نمونه برداری در قالب طرح‌های مختلفی اعم از نمونه‌گیری پی در پی، یک باره و جفت نمونه‌گیری به منظور شناسایی ایرادات و نواقص محصول اجرا می‌گردد.
بازرسی کالا
عملیات بازرسی کالا ابزاری مهم جهت تعیین کمیت و کیفیت نهایی محصول است. سیستم بازرسی کالا اگر چه به تنهایی قادر به پایش صحیح کیفی محصولات نیست، اما نقش مهمی را در فرآیند کیفیت سنجی قطعات و محموله‌های تجاری ایفا می‌کند.
فراگیری آموزش‌های مربوط به استاندارد بازرسی و نمونه برداری محصولات امری ضروری در تجارت جهانی محسوب می‌شود. چرا که امروزه با توجه به رقابت بالای بازارهای داخلی و بین‌المللی، ارائه محصولی با کیفیت اصلی و کاهش هزینه‌های جانبی از اهمیت بالایی برخوردار است. در این راستا بازرسی کالا در ۴ مرحله مختلف اعم از بازرسی قبل از حمل، بازرسی در حین فرآیند تولید، ارزیابی قیمت محصول، بررسی هویت و اصالت فروشنده و بازرسی استاندارد اجباری اجرا می‌گردد.
این بازرسی، مهم‌ترین و پیچیده‌ترین نوع بازرسی است. در واقع واحد بازرسی پارس لیان اروند به جانشینی سازمان استاندارد در محل خروج و ورود کالا، آن را مورد بازرسی قرار می‌دهد. این بازرسی در آزمایشگاه مجاز و تحت نظارت شرکت انجام و پس از آن گواهینامه انطباق برای کالا صادر می‌شود.
مزایای استاندارد بازرسی و نمونه‌برداری
یکی از مزیت‌های اصلی استفاده از استاندارد بازرسی و نمونه‌برداری، کاهش هزینه خرابی محصول از طریق حذف متغیرهای مشکل‌زا در فرآیند تولید محصول است. در واقع در مرحله بازرسی و نمونه‌برداری کالا، کالاهای معیوب حذف می‌شوند و صرفا برای کالاهای سالم و بدون نقص پرداختی صورت می‌گیرد.
این مسئله در طولانی مدت علاوه بر جلب رضایت مصرف‌کننده و کاهش شکایات ناشی از خرابی، برندسازی و اعتبار شرکت مربوطه را نیز به دنبال خواهد داشت. استاندارد بازرسی و نمونه‌برداری قادر است؛ بستر مناسبی را برای تضمین کیفیت و اصالت کالاها فراهم آورد. از جمله مراحل اصلی عملیات بازرسی و نمونه برداری، تطبیق کیفیت کالا با ضوابط سازمان ملی استاندارد و هم‌چنین مطابقت با استانداردهای مصرف‌کننده است.