استاندارد ویژگی‌های جورابهای كوتاه نایلونی (مردانه ـ زنانه ـ بچه‌گانه) به وسیله كمیسیون فنی استاندارد جوراب زیر نظر كمیته ملی استاندارد پوشاك و تحت نظارت شورای عالی استاندارد در مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تهیه و تدوین گردیده است و به‌عنوان استاندارد رسمی ایران در این زمینه منتشر می‌شود. تشریح ویژگی‌های کیفی انواع جوراب کوتاه نایلونی به دلیل در اختیار قرار دادن اطلاعات قابل استناد برای آزمایشگاه‌ها یا تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان این محصولات اهمیت دارد و به همین دلیل هم مورد توجه سازمان ملی استاندارد ایران قرار گرفته است.
هدف و دامنه کاربردی استاندارد ویژگی‌های جورابهای كوتاه نایلونی
این استاندارد ویژگی‌های جورابهای كوتاه كشباف نایلونی بدون درز را شرح می‌دهد برای محصولات مردانه، زنانه و بچه‌گانه به‌طور هم‌زمان کاربردی است.
در این استاندارد از ویژگی‌های مربوط به طرح، رنگ، شفافیت و یا درجه سفیدی این محصولات نساجی صحبت نمی‌شود.
اصطلاحات و تعاریف مهم در استاندارد ویژگی‌های جورابهای كوتاه نایلونی
- لبه: قسمت بالای جوراب كه قسمت كاهش دهنده عرض جوراب است.
- طول ساقه: عبارت است از فاصله زیر پاشنه تا لبه جوراب.
- طول كفه: فاصله بین پشت پا تا نوك پنجه
ویژگی‌های جورابهای كوتاه نایلونی در این استاندارد
۱- ویژگی‌های ساخت جوراب
- بافت: جوراب بر حسب بافت به سه دسته كشباف ساده، كشباف راهراه و كشباف فانتزی تقسیم می‌شود.
- نخ: ویژگی‌های نخ نایلون استرچ كه برای بافتن و متصل كردن قطعات جوراب به كار می‌رود باید شامل ویژگی‌های مندرج در جدول شماره ۲ موجود در متن استاندارد باشد. این جدول ویژگی‌هایی مانند قوام، افزایش طول تا حد پارگی، ثبات رنگ در مقابل نور، لکه‌گذاری، تغییر رنگ و… را با توجه به اندازه نخ و روش‌های آزمون استاندارد مشخص می‌کند. در مورد ویژگی‌های نخ الاستیك یا كش به کار رفته در لبه جوراب‌ها در این استاندارد هم به قابلیت ارتجاع تا حداقل ۴۵ درصد اشاره شده است. حداقل ردیف كش‌های مصرفی در هر سانتی‌متر باید ۶ ردیف باشد. قدرت ارتجاعی لبه جوراب هم باید حداقل ۱۰۰ درصد باشد.
- اندازهها: جوراب به انواع مردانه و زنانه و بچه‌گانه تقسیم می‌شود كه اندازههای مربوط به هر نوع در جداول ۳ و ۴ و ۵ موجود در متن استاندارد درج شده است.
- وزن: در جدول شماره ۶، وزن استاندارد ده جفت جوراب کوتاه نایلونی در انواع مردانه، زنانه و بچه‌گانه تحت شرایط استاندارد و حد رواداری یا گذشت ۱۰ گرم مشخص شده است.
۲- ویژگی‌های ظاهری
- بافت: جوراب از نظر بافت باید كاملاً یكنواخت بوده و رنگ جوراب‌ها باید کاملاً با یكدیگر تطابق داشته باشد.
- پاشنه و پنجه: این قسمت‌ها در جوراب باید كشباف ساده بوده و محل‌های اتصال کاملاً یكنواخت باشد. قسمت سوراخ دار جوراب نیز باید عاری از هرگونه تا و چین خوردگی باشد.
- اتصال: جوراب باید کاملاً در پنجه و كفه به هم متصل باشد و محل دوخت نرم و عاری از هرگونه گره باشد.
- کشش: جوراب باید بعد از كشش تا حد مجاز، به حالت اول برگردد.
۳- عیوب جوراب نایلونی کوتاه
طبق دستورالعمل‌های این استاندارد، جوراب باید در موقع ساخت عاری از عیوب مشخص مانند كش آمدگی، بلند شدن ساقه، بافت گرهدار، رگه و دانه دررفتگی، قلاب خوردگی و چین خوردگی، لکه، عیوب رنگرزی و… باشد و همچنین بعد از بافت شسته و تمیز شود.
۴- جفتبندی جوراب
این نوع جوراب باید بر اساس نوع، اندازه و رنگ جفتبندی شود و حد گذشت اختلاف طول ساقه و كف پای جوراب در موقع جفتبندی نباید از ۵ میلی‌متر بیشتر باشد.
برچسب و بسته‌بندی در استاندارد ویژگی‌های جورابهای كوتاه نایلونی
• برچسب جوراب کوتاه نایلونی:
دو لنگه جوراب باید دارای برچسبی حاوی اطلاعات زیر به‌طور خوانا و ثابت باشد:
- اندازه
- جنس
- نام سازنده یا علامت تجارتی
- راهنمایی‌های لازم درباره شستشو
برای نشانه‌گذاری جعبه‌های مقوایی جوراب هم درج آگاهی‌هایی مانند اندازه، تعداد جفت‌ها، نام سازنده و یا علامت تجاری، سایر علامت‌های مورد نیاز خریدار الزامی است.
• بسته‌بندی جوراب کوتاه نایلونی:
هر جفت جوراب باید در قسمت پنجه و پاشنه و لبه به وسیله بست فلزی و یا نخ به هم متصل شود. هر جوراب باید در خط وسط تكه سه گوش پاشنه تا شود و درون یك بسته پلیاتیلن و یا كاغذ زرورق قرار بگیرد و درون جعبه قرار گرفته و به‌خوبی محکم شود. در نهایت تعداد مناسبی از جعبه‌های مقوائی نازك باید درون یك كارتن قرار بگیرد و با نوار‌های فولادی و یا تسمه محكم بسته شود.
خلاصه آزمون‌های استاندارد ویژگی‌های جورابهای كوتاه نایلونی
۱- آزمون نمره نخ
طبق اصول این آزمون پنجه جوراب چیده می‌شود و نخ‌های بریده شده برای به دست آوردن دور كاملی از بافت خارج می‌شود. سپس طول معینی از نخ جوراب جدا می‌شود و پس از قرار دادن در شرایط استاندارد، نمره نخ تعیین می‌شود.
۲- آزمون وزن جوراب کوتاه نایلونی
در این آزمون جوراب در شرایط استاندارد قرار گرفته و سپس وزن یك لنگه جوراب را با تقریب ۰/۵ گرم و بعد وزن ده لنگه اندازه‌گیری می‌شود.
۳- آزمون ابعاد جوراب
یك لنگه جوراب از هر جفت جدا شده و بدون كشش روی سطح صافی قرار داده می‌شود و با تقریب مشخص اندازه‌گیری می‌شود.