استاندارد ویژگی نخ ویسكوز یكسره مورد مصرف در گلدوزی ماشینی در سال ۱۳۷۲ توسط سازمان ملی استاندارد ایران تهیه و تنظیم شد و به استناد بند ۱ ماده ۳ قانون اصلاحی قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به‌عنوان استاندارد ملی ایران در زمینه ویژگی‌های این محصول نساجی منتشر می‌شود. این استاندارد برای حفظ همگامی و هماهنگی با پیشرفت‌های ملی و جهانی در زمینه صنایع و علوم نساجی به تشریح ویژگی‌های مهم و استاندارد برای نخ ویسکوز یکسره مخصوص گلدوزی ماشینی می‌پردازد و از این طریق راهنمایی قابل استنادی برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان این محصول به شمار می‌آید.
هدف و دامنه و کاربردی استاندارد ویژگی نخ ویسکوز یکسره مورد مصرف در گلدوزی ماشینی
تعیین ویژگیها، نشانه‌گذاری، بسته‌بندی، نمونهبرداری و روش آزمون نخ‌های گلدوزی ویسكوز مورد استفاده در ماشین‌های خیاطی، اصلی‌ترین هدف تدوین این استاندارد است. این دسته از نخ‌ها ممکن است بر روی دوک، سیگارت، قرقره یا هر تكیه‌گاه دیگری پیچیده شود و استاندارد یاد شده برای نخ‌های گلدوزی ویسكوز كه از الیاف یكسره (فیلامنت) تهیه شده و قابل عرضه به بازار هستند اجرا می‌شود، اما در آن از ویژگی‌های مربوطه به رنگرزی و نوع عملیات تكمیلی نخ گفتگویی نمیشود.
اصطلاحات مهم در استاندارد ویژگی نخ ویسكوز یكسره مورد مصرف در گلدوزی
- بهر یا پارتی: به كالایی گفته می‌شود كه هم‌جنس، همنوع و هم نمره بوده و دارای تكیه‌گاه مشابهی باشند.
- تكس: تکس بیان كننده وزن مخصوص خطی نخ بوده و عبارت است از وزن ۱۰۰۰ متر نخ برحسب گرم. (دسی تكس برابر با ۰/۱ تكس است.)
- دنیر: دنیر بیان كننده نمره (وزن مخصوص خطی) بوده و عبارت است از وزن ۹۰۰۰ متر نخ برحسب گرم.
- رطوبت بازیافتی در شرایط استاندارد: مقدار رطوبت مجازی كه كالا در شرایط استاندارد (طبق استاندارد ملی ایران شماره ۹۴۸) میتواند داشته باشد.
ویژگی‌های نخ ویسكوز یكسره مورد مصرف در گلدوزی طبق این استاندارد
- ثبات رنگ: درجه تغییر رنگ و درجه لكهگذاری نخ ویسکوز در برابر عوامل مختلف طبیعی، مكانیكی و شیمیایی مانند نور، شستشو، خشکشویی و… باید طبق داده‌های درج شده در جدول شماره ۱ در متن استاندارد باشد.
- نمره نخ: نمره نخ باید برابر با نمره اظهار شده بر روی برچسب نخ باشد و حد رواداری نمرههای نخ ۳ درصد تعیین شده است. (روش آزمون طبق استاندارد ملی ایران شماره ۲۸)
- طول نخ: طول نخ میتواند حداكثر ۲ درصد از میزان اظهار شده بر روی برچسب كمتر باشد. (طبق استاندارد ملی ایران شماره ۱۳۹۶)
- وزن بسته نخ: این مقدار میتواند حداكثر ۲ درصد كمتر از میزان اظهار شده بر روی برچسب باشد و با توجه به رطوبت بازیافتی حداقل ۱۰ بسته نخ طبق استاندارد شماره ۳۰ محاسبه می‌شود.
- مقاومت نخ تا حد پارگی: در این استاندارد حداقل مقاومت نخ تا حد پارگی ۱۸ گرم بر تكس تعیین شده است.
- درصد افزایش نسبی طول نخ تا حد پارگی: حداقل درصد افزایش نسبی طول نخ تا حد پارگی ۱۴ درصد.
- جهت تاب: مطابق با جهت اظهار شده. (روش آزمون طبق استاندارد ملی ایران شماره ۳۲)
- توازن نخ: طبق دستورالعمل این استاندارد، دو سر طول یک متر از نخ بدون باز شدن تاب آن در فاصله ۱۰ سانتیمتری قرار می‌گیرد و تعداد پیش نخ اندازهگیری می‌شود. حداكثر میزان پیچش مجاز حلقه نخ یک متری به دور خود باید ۲ دور باشد.
- رطوبت تجارتی نخ ویسكوز گلدوزی: ۱۳ درصد.
- حداكثر آب‌رفتگی نخ در آب جوش: باید ۱/۵ درصد باشد.
- عیوب غیرمجاز: این نوع نخ هنگام بازرسی و آزمون‌های چشمی باید عاری از عیوبی مانند، وجود گره در نخ قابل عرضه به بازار، پیچش نامنظم، پارگی نخ و یا رشته، لكه روغن و چربی و… باشد.
بسته‌بندی و نشانه‌گذاری در استاندارد ویژگی نخ ویسكوز یكسره مورد مصرف در گلدوزی
• بسته‌بندی نخ ویسکوز گلدوزی ماشینی:
بسته‌بندی این نوع نخ میتواند به‌صورت قرقره، بوبین یا سیگارت باشد، به شرطی که در هر بهر دارای ابعاد یكسان باشد. همچنین بسته‌های نخ بایستی در لفاف پلیاتیلن یا كاغذ قرار بگیرد و داخل جعبههای مقوایی سالم و تمیز بسته‌بندی شود. بسته‌بندی بوبین یا جعبهها هم باید در كارتنهایی یک شکل و هم اندازه از نوع مقوای فشنگی مقاوم انجام شده و لبه كارتنها با نوارچسب كاغذی در تمام طول درز كارتن تا حداقل ۱۰ سانتی‌متر از طرفین یا پهلو‌های كارتن چسبانده شود.
• نشانه‌گذاری نخ ویسکوز گلدوزی ماشینی
برچسب‌گذاری بر روی بسته‌های این نوع نخ باید با درج اطلاعاتی مانند نام و نشانی سازنده، جنس و نوع نخ، نمره و تعداد لای نخ، متراژ نخ، شماره رنگ و… انجام شود. نشانه‌گذاری بر روی جعبهها هم باید با اطلاعاتی مانند نام و نشانی سازنده، جنس و نوع نخ، نمره و تعداد لای نخ، شماره كارتن، كد شماره رنگ، وزن خالص و ناخالص، نشانه چتر و… تکمیل شود.