استاندارد منسوجات- پارچه فاستونی مخلوط ۴۵ % پشم، ۵۵ % پلی‌استر– ویژگی‌ها، اولین بار در سال ۱۳۶۲ توسط سازمان استاندارد ملی ایران تهیه شد. این استاندارد بر اساس پیشنهادهای رسیده در سال ۱۳۸۲ مورد تجدید نظر قرار گرفت که همین تجدید نظر به استناد بند یک ماده ۳ قانون اصلاح قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، به‌عنوان استاندارد ملی ایران در این زمینه منتشر می‌شود.
این استاندارد مهم‌ترین ویژگی‌ها و روش‌های آزمون انواع پارچه فاستونی مخلوط ۴۵ % پشم، ۵۵ % پلی‌استر در آزمایشگاه نساجی را بررسی می‌کند و در این مورد اطلاعات دقیقی در اختیار تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان محصولات قرار می‌دهد.
هدف و دامنه کاربرد آزمون پارچه فاستونی مخلوط ۴۵ % پشم، ۵۵ % پلی‌استر– ویژگی‌ها
هدف از تدوین این استاندارد تعیین ویژگی‌ها، نمونه‌برداری، روش‌های آزمون، بسته‌بندی و نشانه‌گذاری پارچه‌های فاستونی مخلوط ۴۵ % پشم، ۵۵ % پلی‌استر است که نخ آن در سیستم فاستونی یا نازک ریسی تهیه شده باشد.
این استاندارد در مورد پارچه‌های تکمیل شده و آماده عرضه به بازار (از الیاف رنگ شده، نخ رنگی و یا پارچه رنگ شده) کاربرد دارد اما ویژگی‌های مربوط به عملیات رنگرزی و تکمیل پارچه را در برنمی‌گیرد.
اصطلاحات و تعاریف مهم درآزمون پارچه فاستونی مخلوط ۴۵ % پشم، ۵۵ % پلی‌استر– ویژگی‌ها
- تکس: وزن ۱۰۰۰ متر نخ برحسب گرم.
- متریک (Nm): طولی از نخ برحسب متر که وزن آن یک گرم باشد.
- طاقه: عبارت است از ۵±۲۸ متر پارچه که به‌طور منظم و محکم دور یک تخته یا مقوای مستطیلی شکل به‌صورت دولا و روی پارچه به طرف داخل، پیچیده شده باشد.
- عدل: بسته‌ای که درون آن ۳±۶ طاقه قرار داده می‌شود.
ویژگی‌های پارچه فاستونی مخلوط ۴۵ % پشم، ۵۵ % پلی‌استر در این استاندارد
- ثبات رنگ: درجه تغییر رنگ و لکه‌گذاری پارچه در برابر عوامل مختلف طبیعی، مکانیکی و شیمیایی باید مطابق جدول شماره ۱ در متن استاندارد باشد که مقادیر ذکر شده را در برابر عوامل مختلفی مانند نور و عرق بدن (اسیدی و قلیائی) و مالش خشک و مرطوب تعیین کرده و روش‌های آزمون استاندارد هر کدام را هم معرفی کرده است.
- جنس پارچه: جنس و درصد الیاف تشکیل دهنده پارچه باید در کناره‌ها مشخص شود و حد رواداری ۲ درصد برای آن در نظر گرفته شود. در پارچه‌های دارای نخ تزئینی باید وزن نخ‌ها کسر شود و مقدار آن حداکثر ۵ درصد باشد.
- نمره نخ تار و پود: طبق جدول شماره ۲ در متن استاندارد که نمره نخ‌های پیشنهادی را طبق سیستم تکس و متریک مشخص کرده است. (روش آزمون طبق استاندارد ملی ایران شماره ۶۵۱۰)
- ویژگی‌های فنی: ویژگی‌های فنی پارچه باید طبق جدول شماره ۳ در متن استاندارد باشد. این جدول حاوی داده‌های تعیین شده برای ویژگی‌های جرم در واحد سطح، جرم یک متر طول، حداقل نیروی گسیختگی، حداقل درجه پرز دهی پس از ۲۰۰۰ دور، حداقل مقاومت در برابر سایش تا سوراخ شدن پارچه، حداقل درجه برگشت‌پذیری چروک‌خوردگی در جهت تار و پود و حداکثر تغییر ابعاد پس از غوطه‌وری در آب سرد است و برای انواع پارچه فاستونی خیلی سبک، سبک، متوسط، سنگین و… کاربرد دارد.
- عرض پارچه: عرض در پارچه تکمیل شده بهتر است ۱۵۰ سانتی‌متر باشد؛ با حد رواداری ۲ درصد نسبت به مقدار اظهار شده. (آزمون طبق ا استاندارد ملی ایران شماره ۲-۷۲۴)
- طول پارچه: طول این نوع پارچه باید حداقل برابر با مقدار اظهار شده باشد. طول طاقه باید در صورت امکان به‌طور یکسره بوده و حداکثر ۱۰ درصد طاقه‌ها در یک بهر مورد سفارش می‌تواند دو تکه باشد، به شرطی که تکه کوچک‌تر کمتر از ۶ متر نباشد. (روش آزمون طبق استاندارد ملی ایران شماره ۱-۷۲۴)
- سر کجی: سر کجی پارچه فاستونی مخلوط ۴۵ % پشم، ۵۵ % پلی‌استر در دو سر حاشیه نباید بیشتر از ۱/۵ درصد باشد. (روش آزمون طبق استاندارد ملی ایران شماره ۱۴۲۳)
- انحنا: انحنا یا خمیدگی پارچه در دو سر حاشیه نباید بیشتر از یک سانتی‌متر باشد. (روش آزمون طبق استاندارد ملی ایران شماره ۱۴۲۳)
- حاشیه‌ها: حاشیه‌های پارچه باید بدون موج بوده و به‌طور یکنواخت و مستقیم بافته شود. پهنای حاشیه باید حداقل ۱۰ و حداکثر ۱۸ میلی‌متر باشد.
- عیوب: این نوع پارچه‌های فاستونی باید در موقع بازرسی و آزمون‌های چشمی عاری از عیوبی مانند قفسه تاری و پودی، پود شکسته، پود حلقه‌ای، پود روده شده، پود شل و شکسته، موج، لکه، در رفتگی، نخ غریبه و… طبق استاندارد ملی ایران شماره ۳۱۵۳ باشد.
اصول بسته‌بندی و نشانه‌گذاری در استاندارد منسوجات- پارچه فاستونی مخلوط ۴۵ % پشم، ۵۵ % پلی‌استر– ویژگی‌ها
بسته‌بندی پارچه فاستونی مخلوط ۴۵ درصد پشم، ۵۵ درصد پلی‌استر
طبق دستورالعمل این استاندارد، پارچه باید به دور یک تخته یا مقوای مستطیل شکل، منظم و محکم پیچیده شود و با نوار کاغذی یا مشابه آن مهار شود. طول لا طاقه‌ای ۷۵ سانتی‌متر، و عرض آن ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر پیشنهاد می‌شود. طاقه‌ها باید در کیسه‌های پلی‌اتیلن یا سلوفان بی‌رنگ گذاشته شده و در مقابل نفوذ آب و گردوغبار محافظت شود.
بسته‌بندی طاقه‌ها در عدل هم باید با تسمه کشی یا مفتول‌کشی بدون آسیب به محتویات انجام شود و وزن آن مطابق میزان اظهار شده باشد.
نشانه‌گذاری پارچه فاستونی مخلوط ۴۵ درصد پشم، ۵۵ درصد پلی‌استر
نشانه‌گذاری روی حاشیه این پارچه باید طبق استاندارد ملی ایران شماره ۵۹۳۲ انجام شود.
نشانه‌گذاری روی عدل هم باید حاوی اطلاعات زیر به شکل خوانا و ثابت باشد:
- نام و نشان سازنده
- نوع جنس
- شماره کالیته و شماره سفارش
- شماره و تعداد رنگ
- شماره عدل یا کارتن
- تعداد طاقه
- وزن خالص و ناخالص
- نشانه چتر
- نشانه قلاب که بر روی آن ضربدر کشیده شده باشد.
- نام کشور سازنده