نساجی – گاز طبی- ويژگی‌ها و روش‌های آزمون
استاندارد نساجی- گاز طبی- ویژگی‌ها و روش‌های آزمون، برای اولین بار در سال ۱۳۶۸ توسط سازمان ملی استاندارد ایران تهیه و تدوین شد و بعد از آن برای دومین بار در سال ۱۳۸۳ مورد تجدید نظر کارشناسی قرار گرفت که هم‌اینک این استاندارد به استناد بند یک ماده ۳ قانون اصلاح قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به‌عنوان استاندارد ملی ایران در زمینه گاز طبی منتشر می‌شود. این استاندارد برای حفظ همگامی و هماهنگی با تحولات ملی و جهانی در زمینه نساجی دست به تشریح مهم‌ترین ویژگی‌های این محصول نساجی زده و روش‌های آزمون مناسب آن‌ها را معرفی یا تشریح کرده است. بسته‌بندی و نشانه‌گذاری مناسب این محصول نساجی هم دیگر بخش مهم این استاندارد است که به آن پرداخته شده است.
هدف و دامنه کاربرد استاندارد نساجی- گاز طبی- ویژگی‌ها و روش‌های آزمون
هدف از تدوین این استاندارد تعیین ویژگی‌های فیزیكی و شیمیایی، نمونه‌برداری، روش‌های آزمون، بسته‌بندی و نشانه‌گذاری انواع گاز طبی با ابعاد مختلف دارای بافت ساده است که حتماً باید بر روی ماشین‌های بافندگی تار و پودی بافته شده و سفیدگری شده باشند.
جنس صد درصد پنبه چه به‌صورت استریل و چه غیر استریل دارای بافت ساده یا با نخ باریم، دامنه کاربردی محصولات نساجی مناسب این استاندارد را تعریف می‌کند که شامل انواع گاز طبی آماده عرضه برای استفاده در پانسمان و جراحی‌ها می‌شود.
اصطلاحات مهم در استاندارد نساجی- گاز طبی- ویژگی‌ها و روش‌های آزمون
- بهر: كالایی كه با مواد اولیه مشابه و تحت شرایط یكسان با خواص فیزیكی و شیمیایی مشابه تولید شده باشد.
- رطوبت بازیافتی: درصد رطوبت جذب شده توسط كالای خشك، نسبت به وزن خشك آن.
- ابعاد ظاهری گاز: به ابعاد گاز بعد از چند لا شدن (در مورد گاز معمولی) یا دوخته شدن (در مورد لانگ گاز) گفته می‌شود.
مهم‌ترین ویژگی‌های گاز طبی در این استاندارد
- جنس گاز طب: جنس نخ تار و پود این محصول باید صد درصد از الیاف پنبه باشد. (طبق استاندارد ملی ایران ۳۷۲۲)
- زمان جذب: حداكثر ۱۰ ثانیه.
- مواد محلول در آب: حداكثر نیم درصد.
- مواد محلول در اتر: حداكثر نیم درصد باشد.
- خاکستر: حداكثر نیم درصد باشد.
- رطوبت بازیافتی مجاز: حداكثر باید ۸ درصد.
- واكنش در مقابل نور ماوراءبنفش: با تابش نور ماوراءبنفش نباید رنگ آبی در گاز ظاهر شود.
- مواد اصلاح كننده رنگ: بدون مواد اصلاح كننده رنگ.
- مواد سطح فعال: حداكثر ارتفاع كف یا حباب در سطح مایع بایدبه میزان ۲ میلی‌متر باشد.
- pH گاز: میزان pH محلول مستخرجه از گاز باید حداقل ۶ و حداكثر ۸ باشد (طبق روش آزمون طبق استاندارد ملی ایران شماره ۱۹۵۱)
- مواد نشاسته‌ای: بدون مواد نشاسته‌ای.
- مقاومت در برابر حرارت: مقاومت بالا طبق روش آزمون.
- تعداد لا: تعداد لا در گاز معمولی باید حداقل ۸ و در لانگ گاز حداقل ۲ لا باشد.
- برای لانگ گاز ابعاد ظاهری لانگ گاز باید طبق مقدار اظهار شده بر روی بسته با حد رواداری ۵ درصد باشد.
- ویژگی‌های نخ باریم مورد مصرف در گاز نخ دار: این نخ باید به‌صورت رنگی و تک‌رشته‌ای با پهنای نیم میلی‌متر باشد و از قسمت داخلی گاز متصل بوده و به‌راحتی از آن جدا نشود. وجود حداقل ۵۵ درصد سولفات باریم یا مواد قابل تشخیص توسط اشعه ایكس هم در این نخ الزامی است.
- سترونی گاز استریل: طبق استاندارد ملی ایران شماره ۳۰۰۱
- سایر ویژگی‌های گاز: طبق جدول شماره ۱ موجود در متن استاندارد که شامل اطلاعات لازم در مورد تراکم تار در ۱۰ سانتی‌متر، حداقل مقاومت پارچه تا حد پارگی، تراکم پود در ۱۰ سانتی‌متر و… است.
آشنایی با برخی از روش‌های آزمون استاندارد نساجی- گاز طبی- ویژگی‌ها و روش‌های آزمون
۱- اندازه‌گیری زمان جذب گاز طبی
برای انجام این آزمون آزمونه‌ای به جرم یك گرم چهار مرتبه تا می‌شود و توسط انبر در بشر مناسب حاوی آب درجه سه با دمای ۲۰ درجه سلسیوس قرار داده می‌شود. در مرحله بعد زمان‌سنج فاصله زمانی تماس نمونه با آب تا خیس شدن كامل را اندازه‌گیری می‌کند و بعد از میانگین‌گیری نتایج سه آزمونه، زمان جذب آب در گاز طبی مشخص می‌شود.
۲- اندازه‌گیری مواد محلول در آب گاز طبی
در این آزمون ۷ گرم گاز در ۷۰۰ سانتی‌متر مكعب آب درجه ۳ جوشیده می‌شود، سپس ۲۰۰ سانتی‌متر مكعب از محلول برای تشخیص موارد نشاسته‌ای جدا می‌شود. نمونه با همزن شیشه‌ای آبگیری شده و محلول صاف می‌شود. مقدار۴۰۰ سانتی‌متر مكعب از محلول صاف شده در ظرفی با جرم مشخص تبخیر می‌شود. بعد ظرف برای رسیدن به جرم ثابت در خشك كن با دمای ۱۰۰ درجه سلسیوس قرار داده شده و بعد از خنك شدن، با دقت بالا وزن شده و درصد مواد محلول طبق رابطه زیر محاسبه می‌شود:
جرم مواد محلول در آب ( گرم )
درصد مواد محلول = ___________________________________ × ۱۰۰
۴