استاندارد آب معدنی طبیعی بسته‌بندی شده- ویژگی‌ها و روش‌های آزمون میکروبی، نخستین بار در سال ۱۳۷۶ توسط سازمان ملی استاندارد ایران تدوین شد و بعد از آن برای اولین بار در سال ۱۳۹۸ مورد تجدید نظر کارشناسی قرار گرفت. هم‌اکنون تجدید نظر اخیر در این استاندارد به استناد بند ۱ ماده ۳ قانون اصلاح قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، به‌عنوان استاندارد ملی در این زمینه شناخته و منتشر می‌شود.
این استاندارد ویژگی‌های میکروبی آب معدنی طبیعی بسته‌بندی شده را بررسی می‌کند و برای کنترل کیفیت آب معدنی ، دستورالعمل‌های کاربردی تعیین کرده و در اختیار تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان قرار می‌دهد.
اهداف و دامنه کاربردی استاندارد آمون کنترل کیفیت آب معدنی طبیعی بسته‌بندی شده
هدف از تدوین این استاندارد تعیین ویژگی‌های میکروبی، نمونه‌برداری و روش‌های آزمون آب آشامیدنی بسته‌بندی است.
این استاندارد برای انواع آب معدنی طبیعی بسته‌بندی شده کاربرد دارد و شامل هرگونه آب آشامیدنی بسته‌بندی شده نمی‌شود.
اصطلاحات و تعاریف مهم در استاندارد آب معدنی طبیعی بسته‌بندی شده
میکروارگانیسم‌های هتروتروف (میکروارگانیسم‌های قابل کشت): کلیه باکتری‌های هوازی، کپک‌ها و مخمر‌هایی که قادر به تشکیل کلنی در سطح یا عمق محیط کشت‌های خاص هستند، میکروارگانیسم‌های هتروتروف نامیده می‌شوند. از این عوامل به عنوان شاخص مدیریت فرآیند تصفیه آب استفاده می‌شود.
کلیفرم‌ها: باکتری‌های بی‌هوازی اختیاری، گرم منفی بدون اسپور و میله‌ای شکل از باکتری‌های اعضای خانواده انتروباکتریاسه هستند که آنزیم بتا دی گالاکتوزیداز تولید می‌کنند. کلیفرم‌ها می‌توانند منشأ غیر مدفوعی داشته باشند و به همین دلیل به‌تنهایی به‌عنوان شاخص آلودگی مدفوعی در نظر گرفته نمی‌شوند.
اشریشیا کُلی: گونه‌ای از جنس اشریشیا متعلق به گروه کلیفورم‌های گرماپای هستند که علاوه بر دمای ۳۵ درجه سلسیوس، در دما‌های ۴۴ و ۴۵ درجه سلسیوس هم قادر به تخمیر قند لاکتوز و تولید گاز و اسید کنند. این باکتری علاوه بر آنزیم بتا دی گالاکتوزیداز، آنزیم بتا دی گلوکورونیداز هم تولید می‌کند و با هیدرولیز ماده سوبسترا، فلورسنس آبی رنگ ایجاد می‌کند. از آنجا که این باکتری نمی‌تواند در آب تکثیر شود، برای همین وجود آن در آب نشانه آلودگی مدفوعی جدید است.
انتروکوک‌ها: گروهی از استرپتوکوک‌های مدفوعی هستند که نسبت به اشریشیا کلی و کلیفرم‌ها بیشتر در آب زنده می‌مانند و به‌عنوان یک شاخص اضافی از آلودگی مدفوعی در آب استفاده می‌شود.
سودوموناس آئروژینوزا: باکتری گرم مثبت با واکنش اکسیداز مثبت است و به عنوان یکی از شاخص‌های آلودگی آب یا نقص در فرآیند تصفیه شناخته می‌شود، چون در محیط کشت انتخابی دارای سیتریماید، تولید پیوسیانین می‌کند.
کلستریدیوم‌های احیا‌کننده سولفیت: گروهی از باکتری‌های بی‌هوازی اجباری هستند که انرژی لازم برای رشد خود را از اکسیداسیون مواد آلی همراه با احیای سولفات به دست می‌آورند. برخی از این باکتری‌ها توانایی تولید آندوسپور دارند و برخلاف کلیفرم‌ها و اشریشیا کلی به مدت طولانی در آب باقی می‌مانند و نسبت به مواد شیمیایی و عوامل فیزیکی از اشکال رویشی مقاوم‌تر بوده و نشانه وجود نقص در فرآیند تصفیه آب در تصفیه خانه‌ها محسوب می‌شود و به‌عنوان یک شاخص آلودگی متناوب معرفی می‌شوند.
ویژگی‌های میکروبی آب معدنی طبیعی بسته‌بندی شده
در این ستاندارد ویژگی‌های میکروبی آب معدنی طبیعی بسته‌بندی شده که بیشتر از ۱۲ ساعت از بسته‌بندی آن گذشته باشد یا در مرحله تولید یا بسته‌بندی قرار داشته باشد، طبق داده‌ها و اطلاعات موجود در جداول شماره ۱ و ۲ مشخص می‌شود.
جدول شماره ۱ ویژگی‌های میکروبی آب معدنی طبیعی بسته‌بندی شده را در مورد کلیفرم‌ها، اشریشیا کلی، انترکوک‌ها، سودوموناس آئروژینوزا و کلستریدیوم‌های احیا‌کننده سولفیت تفکیک کرده و برای هر یک از آن‌ها حدود قابل قبول در ۲۵۰ میلی‌لیتر و روش آزمون استاندارد ملی ایران در آن زمینه را مشخص کرده است که باید مورد توجه آزمایشگاه میکروبی قرار بگیرد.
در جدول شماره ۲ ویژگی‌های آب آشامیدنی قبل از بسته‌بندی، در حین فرآیند تولید یا در طول کم‌تر از ۱۲ ساعت بعد از بسته‌بندی مورد توجه قرار گرفته و به یژگی‌های جدول شماره ۱، موارد زیر را هم اضافه کرده است:
میکروارگانیسم‌های قابل کشت در ۴۴ ساعت و دمای ۳۶ درجه سلسیوس
میکروارگانیسم‌های قابل کشت در ۶۸ ساعت و دمای ۲۲ درجه سلسیوس
نمونه‌برداری و روش‌های آزمون آب معدنی طبیعی بسته‌بندی شده
نمونه‌برداری آب معدنی طبیعی بسته‌بندی شده
طبق استاندارد‌های ملی ایران شماره ۲۳۴۷ و ۴۲۰۸
روش‌های آزمون آب معدنی طبیعی بسته‌بندی شده
کلیفرم‌ها طبق استاندارد ملی ایران شماره ۱-۳۷۶۰
اشریشیا کلی طبق استاندارد ملی ایران شماره ۱-۳۷۶۰
انترکوک‌ها طبق استاندارد ملی ایران شماره ۲-۷۷۲۴
سودوموناس آئروژینوزا طبق استاندارد ملی ایران شماره ۸۸۶۹
و کلستریدیوم‌های احیا‌کننده سولفیت طبق استاندارد ملی ایران شماره ۵۳۵۳
میکروارگانیسم‌های قابل کشت در ۴۴ ساعت و دمای ۳۶ درجه سلسیوس طبق استاندارد ملی ایران شماره ۵۲۷۱
میکروارگانیسم‌های قابل کشت در ۶۸ ساعت و دمای ۲۲ درجه سلسیوس طبق استاندارد ملی ایران شماره ۵۲۷۱