استاندارد صابون بهداشتی شفاف و نیمه شفاف- ویژگی‌ها و روش‌های آزمون، نخستین بار در سال ۱۳۷۸ توسط سازمان ملی استاندارد ایران تدوین شد و بعد از آن برای اولین بار در سال ۱۳۹۴ مورد تجدید نظر کارشناسی قرار گرفت. هم‌اکنون تجدید نظر اخیر در این استاندارد به استناد بند ۱ ماده ۳ قانون اصلاح قوانین و مقررات موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، به‌عنوان استاندارد ملی در این زمینه شناخته شده و منتشر می‌شود.
این استاندارد مهم‌ترین ویژگی‌های صابون شفاف و نیمه شفاف را تشریح می‌کند و از این طریق اطلاعات کاربردی و جامعی را در اختیار واحدهای آزمایشگاه شیمیایی به‌منظور انجام آزمون‌های مرتبط و تهیه گزارش‌ها و نتایج دقیق قرار می‌دهند.
اهداف و دامنه کاربرد استاندارد صابون بهداشتی شفاف و نیمه شفاف- ویژگی‌ها و روش‌های آزمون
هدف از تدوین این استاندارد تعیین ویژگی‌ها و روش آزمون، نمونه‌برداری (طبق استاندارد ملی ایران شماره ۱۷۷۰)، بسته‌بندی و نشانه‌گذاری صابون بهداشتی شفاف و نیمه شفاف است.
اصطلاحات و تعاریف در استاندارد صابون بهداشتی شفاف و نیمه شفاف- ویژگی‌ها و روش‌های آزمون
- صابون شفاف: صابونی که از صابونی کردن کامل مخلوطی از چربی‌ها و اسیدهای چرب با محلول قوی قلیا به دست می‌آید و با افزایش مواد افزودنی مناسب مثل الکل‌ها، شکر و… تشکیل کریستال‌های بلند رشته‌های صابون در آن به تأخیر افتاده و صابون به شکل توده‌های کریستالی میکروسکوپی بسیار ریز تشکیل می‌شود.
- صابون نیمه شفاف: این صابون از صابونی کردن کامل مخلوطی از چربی‌ها و اسیدهای چرب با محلول قوی قلیا با افزایش مواد افزودنی مناسب به دست می‌آید و نور معمولی را به راحتی از خود عبور نمی‌دهد.
- کل مواد چرب: شامل اسیدهای چرب صابونی شده و روغن‌های صابونی نشدنی و چربی‌های صابونی نشده (تری گلیسیریدها) است.
ویژگی‌های صابون بهداشتی شفاف و نیمه شفاف در این استاندارد
کلیه مواد افزودنی به صابون شفاف و نیمه شفاف باید جزء اقلام مورد تائید سازمان غذا و دارو باشد.
این نوع صابون باید کاملاً صابونی شده و به صورت قالبی با ترکیب یکنواخت (فاقد شکرک) و دارای قدرت کف کنندگی و پاک کنندگی مناسبی باشد.
ویژگی‌های شیمیایی صابون شفاف و نیمه شفاف طبق این استاندارد باید با مقادیر قابل قبول مشخص شده در جدول شماره ۱ برای ویژگی‌هایی مانند کل مواد چرب، قلیایی آزاد بر حسب NaOH، پایداری حرارتی، مواد نامحلول در اتانول، مواد صابونی نشده، روغن‌های لوریک، شفافیت و… مطابقت داشته باشد.
آشنایی با روش‌های آزمون استاندارد صابون بهداشتی شفاف و نیمه شفاف
روش آزمون کل مواد چرب
طبق بند ۳-۱ استاندارد ملی ایران شماره ۳۱۹۸ انجام می‌شود.
روش آزمون قلیایی آزاد بر حسب NaOH
طبق بند ۳-۴ استاندارد ملی ایران شماره ۳۱۹۸ انجام می‌شود.
روش آزمون پایداری حرارتی
قالب صابون به مدت یک هفته در دمای ۴۵ درجه سلسیوس در آزمایشگاه شیمیایی نگه‌داری می‌شود و بعد از طی این مدت نمونه با نمونه صابون شاهد که در دمای محیط نگه‌داری شده است از نظر تغییر رنگ و ایجاد لکه مقایسه می‌شود.
روش آزمون مواد نامحلول در اتانول
طبق بند ۳-۷ استاندارد ملی ایران شماره ۳۱۹۸ انجام می‌شود.
روش آزمون مواد صابونی نشده
طبق بند ۳-۱۰ استاندارد ملی ایران شماره ۳۱۹۸ انجام می‌شود.
روش آزمون روغن‌های لوریک (نارگیل، هسته پالم یا باباسو)
این آزمون طبق استاندارد ملی ایران شماره ۱۷۷۱ توسط آزمایشگاه شیمیایی انجام می‌شود و میزان اسید چرب لوریک به عدد ۰/۴۶ تقسیم می‌شود و عدد حاصل به‌عنوان روغن‌های لوریک گزارش می‌گردد.
روش آزمون اندازه‌گیری گلیسیرین
طبق بند ۳-۱۷ استاندارد ملی ایران شماره ۳۱۹۸ انجام می‌شود.
در این روش آزمون، پس از این‌که ۱۰ گرم نمونه طبق بند اشاره شده در استاندارد ۳۱۹۸ وزن شده و به حجم ۱۰۰۰ میلی‌لیتر رسید، به جای ۵۰ میلی‌لیتر از نمونه، ۵ میلی‌لیتر از نمونه برداشته می‌شود و روش آزمون در مورد آن اجرا می‌شود.
روش آزمون شفافیت
وقتی که یک قالب صابون در مقابل نور فلورسانس گرفته شود، باید نوشته‌ها و علائم تجاری طرف دیگر به طور کامل خوانا باشد.
اصول بسته‌بندی و نشانه‌گذاری در استاندارد صابون بهداشتی شفاف و نیمه شفاف- ویژگی‌ها و روش‌های آزمون
بسته‌بندی صابون بهداشتی شفاف و نیمه شفاف:
طبق استاندارد ملی ایران شماره ۱۸۷۱
نشانه‌گذاری صابون بهداشتی شفاف و نیمه شفاف:
برای نشانه‌گذاری این محصول درج اطلاعات زیر بر روی بسته به‌صورت خوانا و ثابت الزامی است:
- نام و نشانی کارخانه تولیدکننده
- نام فرآورده و علامت تجاری
- شماره پروانه بهداشتی (تولید داخل/واردات) از وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی
- تاریخ تولید و شماره سری ساخت
- وزن خالص با حد رواداری طبق استاندارد ملی ایران شماره ۱۶۳۸۱
- مواد تشکیل‌دهنده
- عبارت ساخت ایران