استاندارد نساجی- پارچه فاستونی صد درصد پشمی– ویژگی‌ها، نخستین بار در سال ۱۳۵۸ توسط سازمان ملی استاندارد ایران تهیه شد. این استاندارد بر اساس پیشنهادهای رسیده در سال ۱۳۸۲ مورد تجدید نظر قرار گرفت که همین تجدید نظر به استناد بند یک ماده ۳ قانون اصلاح قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، به‌عنوان استاندارد ملی ایران در این زمینه منتشر می‌شود.
این استاندارد برای حفظ همگامی و هماهنگی با تحولات و پیشرفت‌های ملی و جهانی در زمینه صنایع، علوم و خدمات، مهم‌ترین ویژگی‌ها و روش‌های آزمون انواع پارچه فاستونی صد درصد پشمی را بررسی می‌کند و در این مورد اطلاعات دقیقی در اختیار تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان محصولات قرار می‌دهد.
هدف و دامنه کاربرد استاندارد نساجی- پارچه فاستونی صد درصد پشمی– ویژگی‌ها
هدف از تدوین این استاندارد تعیین ویژگی‌ها، نمونه‌برداری، روش‌های آزمون، بسته‌بندی و نشانه‌گذاری پارچه‌های صد درصد پشم است که نخ آن در سیستم فاستونی یا نازک ریسی تهیه شده باشد.
این استاندارد در مورد پارچه‌های تکمیل شده و آماده عرضه به بازار (از الیاف رنگ شده، نخ رنگی و یا پارچه رنگ شده) کاربرد دارد اما ویژگی‌های مربوط به عملیات رنگرزی و تکمیل پارچه را در بر نمی‌گیرد.
اصطلاحات و تعاریف مهم در استاندارد نساجی- پارچه فاستونی صد درصد پشمی
- بهر (پارتی): به مجموعه‌ای از کالا گفته می‌شود که دارای جنس، نوع بافت، وزن، طرح و نقشه، نمره و تاب نخ‌های یکسان باشند.
- طاقه: عبارت است از ۵±۲۸ متر پارچه که به‌طور منظم و محکم دور یک تخته یا مقوای مستطیلی شکل به‌صورت دولا و روی پارچه به طرف داخل، پیچیده شده باشد.
- عدل: بسته‌ای که درون آن ۳ تا ۶ طاقه قرار داده می‌شود.
ویژگی‌های پارچه فاستونی صد درصد پشمی در این استاندارد
- ثبات رنگ: درجه تغییر رنگ و لکه‌گذاری پارچه در برابر عوامل مختلف طبیعی، مکانیکی و شیمیایی باید مطابق جدول شماره ۱ در متن استاندارد باشد که مقادیر ذکر شده را در برابر عوامل مختلفی مانند نور و عرق بدن و مالش خشک و مرطوب تعیین کرده و روش‌های آزمون استاندارد هر کدام را هم معرفی کرده است.
- جنس پارچه: جنس الیاف تشکیل دهنده پارچه باید در کناره‌ها مشخص شود.
- ویژگی‌های فنی: ویژگی‌های فنی پارچه باید طبق جدول شماره ۲ در متن استاندارد باشد. این جدول حاوی داده‌های تعیین شده برای ویژگی‌های جرم در واحد سطح، حداقل نیروی گسیختگی، حداقل درجه پرز دهی پس از ۲۰۰۰ دور، حداقل درجه برگشت‌پذیری چروک‌خوردگی در جهت تار و پود و حداکثر تغییر ابعاد پس از غوطه‌وری در آب سرد است و برای انواع پارچه فاستونی صد درصد پشمی خیلی سبک، سبک، متوسط، سنگین و… تنظیم شده است.
- حاشیه‌ها: حاشیه‌های پارچه باید بدون موج بوده و به‌طور یکنواخت و مستقیم بافته شود. پهنای حاشیه باید حداقل ۱۰ و حداکثر ۱۸ میلی‌متر باشد.
- عرض پارچه: عرض در پارچه تکمیل شده ترجیحاً باید ۱۵۰ سانتی‌متر باشد؛ با حد رواداری ۲ درصد نسبت به مقدار اظهار شده. (آزمون طبق استاندارد ملی ایران شماره ۲-۷۲۴: سال ۱۳۸۱)
- طول پارچه: طول پارچه باید حداقل برابر با مقدار اظهار شده باشد. طول طاقه باید در صورت امکان به‌طور یکسره بوده و حداکثر ۱۰ درصد طاقه‌ها در یک بهر مورد سفارش می‌تواند دو تکه باشد، به شرطی که تکه کوچک‌تر کمتر از ۶ متر نباشد. (روش آزمون طبق استاندارد ملی ایران شماره ۱-۷۲۴: سال ۱۳۸۱)
- سر کجی: سر کجی پارچه در دو سر حاشیه نباید بیشتر از ۱/۵ درصد باشد. (روش آزمون طبق استاندارد ملی ایران شماره ۱۴۲۳: سال ۱۳۷۹)
- انحنا: انحنا یا خمیدگی پارچه در دو سر حاشیه نباید بیشتر از یک سانتی‌متر باشد. (روش آزمون طبق استاندارد ملی ایران شماره ۱۴۲۳: سال ۱۳۷۹)
- عیوب: انواع مختلف پارچه‌های فاستونی پشمی باید در موقع بازرسی و آزمون‌های چشمی عاری از عیوبی مانند قفسه تاری و پودی، پود شکسته، پود حلقه‌ای، پود روده شده، پود شل و شکسته، موج، لکه، در رفتگی، نخ غریبه و… طبق استاندارد ملی ایران شماره ۳۱۵۳: سال ۱۳۷۰ باشد. در مور عیوب قابل گذشت که مواردی مانند لکه‌های بسیار ضعیف یا پارگی حاشیه کمتر از ۳ میلی‌متر را شامل می‌شود، به میزان حداکثر ۱۰ درصد از کل طاقه‌ها در یک عدل قابل گذشت است، اما به ازای هر یک عیب قابل گذشت باید ۱۰ سانتی‌متر از متراژ کل طاقه کم شود.
اصول بسته‌بندی و نشانه‌گذاری در استاندارد نساجی- پارچه فاستونی صد درصد پشمی– ویژگی‌ها
• بسته‌بندی پارچه فاستونی صد درصد پشمی:
طبق دستورالعمل این استاندارد، پارچه باید به دور یک تخته یا مقوای مستطیل شکل، منظم و محکم پیچیده شود و با نوار کاغذی یا مشابه آن مهار شود. سپس طاقه‌ها در کیسه‌های پلی‌اتیلن یا سلوفان بی‌رنگ گذاشته شده و در مقابل نفوذ آب و گردوغبار محافظت شود.
بسته‌بندی طاقه‌ها در عدل هم باید با تسمه کشی یا مفتول‌کشی بدون آسیب به محتویات انجام شود و وزن آن مطابق میزان اظهار شده باشد.
• نشانه‌گذاری پارچه فاستونی صد درصد پشمی:
برای نشانه‌گذاری طاقه این نوع پارچه آگاهی‌های زیر باید بر روی یک برچسب آویز یا اتیکت به شکل خوانا و ثابت درج شود.
نام و نشان سازنده
نوع جنس
شماره کالیته و شماره سفارش
شماره رنگ
متراژ خالص طاقه
عرض پارچه
متراژ ناخالص طاقه برحسب متر
وزن خالص طاقه برحسب کیلوگرم
سایر نشانه‌های مورد نیاز
اطلاعات زیر هم برای نشانه‌گذاری روی عدل تعیین شده است:
اطلاعات روی برچسب طاقه
شماره عدل
تعداد طاقه
وزن خالص و ناخالص
نشانه چتر
نشانه قلاب که بر روی آن ضربدر کشیده شده باشد.
نام کشور سازنده