استاندارد منسوجات- پارچه كُدری ویسکوز- ویژگی‌ها، اولین بار در سال ۱۳۵۴ توسط سازمان ملی استاندارد ایران تهیه و تنظیم شد و به استناد ماده یک قانون مواد الحاقی به قانون تأسیس استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، هم‌اکنون به‌عنوان استاندارد رسمی ایران این زمینه منتشر می‌شود.
این استاندارد با موضوع قرار دادن پارچه ویسکوز یا کدری و بررسی ویژگی‌های بافت و تکمیل این نوع منسوجات اطلاعات دقیق و قابل استنادی در اختیار تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان این محصولات قرار می‌دهد و شماره آزمون‌های استاندارد ملی ایران برای هر کدام از ویژگی‌ها را هم معرفی می‌کند.
هدف و دامنه کاربرد استاندارد منسوجات- پارچه ویسکوز- ویژگی‌ها
هدف اصلی این استاندارد تشریح ویژگی‌های مربوط به بافت و تكمیل پارچههای كدری ساخته شده از الیاف ویسكوز است. این پارچه به‌صورت الوان ساده و گل‌دار تهیه می‌شود و بیشتر مصرف آن برای چادر و تهیه لباس است.
در این استاندارد از ویژگی‌های مربوط به نوع رنگ و نوع تكمیل پارچه ویسکوز گفتگو نمی‌شود و این موارد در دامنه کاربردی آن قرار نمی‌گیرد.
اصطلاحات مهم در استاندارد منسوجات- پارچه ویسکوز- ویژگی‌ها
- قابل پذیرش: از نظر خریدار كالا زمانی قابل قبول است كه دارای شرایط استاندارد و مورد قبول باشد.
- خراب (مردود): در حالتی که یک یا تعدادی از ویژگی‌های یک قطعه یا نمونه یا دسته‌ای از نمونههای مورد آزمایش با ویژگی‌های استاندارد مطابقت نداشته باشد، آن نمونه مردود است.
- پارتی: پارتی یا بهر عبارت از ۲۰ عدل (در حدود ۲۰۰۰۰ متر) پارچه كدری با جنس و بافت یکنواخت است.
- عدل: هر عدل در حدود ۲۵ طاقه یا لوله پیچ را شامل می‌شود (طول هر طاقه ۳۰-۴۰ متر (نسبت به وزن پارچه) است)
ویژگی‌های پارچه ویسکوز یا کدری در این استاندارد
۱- ویژگی‌های کلی پارچه ویسکوز:
- تركیب و جنس: پارچه باید از ویسكوز خالص یا الیاف بریده شده باشد.
- بافت: بافت پارچههای كدری ساده است و نخ مورد مصرف در تهیه پارچه باید یکنواخت ریسیده یا رشته شده و تاب آن نیز یكنواخت باشد.
- نخ مورد مصرف: نخ در پارچه ویسکوز باید عاری از nep و سایر عیوب ریسندگی بوده و مطابق كیفیت کلی این استاندارد باشد.
- نمره نخ: نمره نخ به كار رفته در پارچه باید با نمرات مندرج در جدول شماره ۱ در متن استاندارد مطابقت داشته باشد. حد گذشت یا رواداری تغییرات نمره نخ در سیستم پنبهای طبق استاندارد ملی ایران شماره ۲۸ به میزان ۳ درصد تعیین شده است.
- تراکم تاروپود: طبق دستورالعمل این استاندارد، حد گذشت تراكم تاروپود در پارچه ویسکوز ۳ درصد است.
- لبهها یا كناره: كنارههای پارچه باید مستقیم و یكنواخت بافته شده و بدون موج و نخ اضافی باشد.
- پهنا: پهنای استاندارد پارچه ۹۰ سانتی‌متر است که رعایت این میزان در مواردی که بین خریدار و فروشنده توافقی انجام شده باشد، الزامی نیست.
- درازا: درازای پارچه طبق موافقت خریدار و فروشنده تعیین می‌شود؛ با حد گذشت هر طاقه ۱ درصد.
۲- ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی پارچه ویسکوز:
- محاسبه وزن: برای محاسبه وزن پارچه تكمیل شده باید موارد زیر در نظر گرفته شود. جمع شدگی نخ تار ۶ %، جمع شدگی نخ پود ۴ %، جمع شدگی پهنای پارچه خام بعد از تكمیل ۸ تا ۱۰ درصد.
- وزن در متر مربع: وزن در متر مربع پارچه باید با داده‌های جدول شماره ۱ در متن استاندارد مطابقت داشته باشد؛ با حد گذشت مثبت ۵ و منفی ۲/۵ درصد وزن پارچه.
- خمیدگی و كجی پود: در پارچه با نقش‌های رنگین میانگین خمیدگی نباید از ۳ درصد نسبت به تار یا پود بیشتر شود و تعداد كل خمیدگی در هر طاقه نباید بیشتر از ۷ مورد باشد.
- مقدار رطوبت مجاز: مقدار رطوبت بازیافتی در پارچه تكمیل شده باید حداکثر ۹ درصد باشد.
- مواد پر كننده: مواد پر كننده كه به وزن پارچه خام افزوده می‌شود نباید از ۷ درصد نسبت به وزن پارچه بیشتر باشد.
- بار پارگی: قدرت كشش تا حد پارگی در جهت تاری و پودی باید حداقل برابر مقادیر درج شده در جدول شماره ۲ متن استاندارد باشد.
- ارزش PH: ارزش PH محلول استخراج شده از پارچه باید حداقل ۷ و حداکثر ۸ باشد.
- ثبات ابعاد (جمع شدگی پس از شستشو): حداکثر ۳ درصد.
۳- ثبات رنگ پارچه ویسکوز:
- ثبات رنگ در برابر نور: در مقایسه با معیار آبی نباید از درجه ۵ كمتر باشد.
- ثبات رنگ در مقابل شستشو: رنگ در مقایسه با معیار خاكستری نباید كمتر از درجه ۴ باشد.
- ثبات رنگ در برابر عرق بدن: در مقایسه با معیار خاكستری نباید كمتر از درجه ۴ باشد.
- ثبات رنگ در برابر مالش: در مقایسه با معیار خاكستری نباید كمتر از درجه ۴ باشد.
۴- عیوب پارچه ویسکوز:
پارچه در موقع بازرسی باید دارای بافت یكنواخت و عاری از معایب ظاهری باشد. در رفتگی نخ و وجود لکه و اشتباه بافت از مهم‌ترین عیوب این نوع پارچه محسوب می‌شود.
بسته‌بندی و نشانه‌گذاری در استاندارد منسوجات- پارچه ویسکوز- ویژگی‌ها
• بسته‌بندی پارچه ویسکوز:
توپ‌های پارچه به‌صورت یک جنس و یک رنگ و یک درجه باید در صورت توافق خریدار و فروشنده در كاغذ‌های غیر قابل نفوذ (در برابر آب، گردوعبار و…) بسته‌بندی شود. روی هر توپ درازا و روی هر عدل یا كارتن وزن و تعداد طاقه و متراژ كلی آن طبق قرارداد منعقد شده ذکر می‌شود.
• نشانه‌گذاری پارچه ویسکوز:
در انتهای هر توپ باید اطلاعاتی مانند نام و نشان سازنده، جنس و نوع پارچه، شماره توپ و… درج شود. نشانه‌گذاری روی عدل و یا روی كارتن هم به همین ترتیب با اطلاعاتی مانند شماره عدل یا كارتن، شماره سفارش، وزن و… انجام می‌شود.