استاندارد پنبه هیدروفیل- ویژگی‌ها و روش‌های آزمون، نخستین بار در سال ۱۳۵۳ توسط سازمان ملی استاندارد ایران تهیه شد و بعد از آن در سال ۱۳۹۴ برای سومین بار مورد تجدید نظر کارشناسی قرار گرفت و همین تجدید نظر اخیر به استناد بند ۱ ماده ۳ قانون اصلاح قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، به‌عنوان استاندارد ملی ایران در زمینه پنبه هیدروفیل شناخته و منتشر می‌شود. در این استاندارد به ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی و روش‌های آزمون و بسته‌بندی محصولی ساخته شده از سلولز تقریباً خالص به نام پنبه هیدروفیل پرداخته شده است که به‌طورکلی قابلیت جذب زیادی دارد و در صنایع مربوطه بسیار مهم ارزیابی می‌شود.
اهداف و دامنه کاربردی استاندارد پنبه هیدروفیل- ویژگی‌ها و روش‌های آزمون
هدف از تدوین این استاندارد تعیین ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی و سایر مواردی همچون نمونه‌برداری، روش‌های آزمون، بسته‌بندی و نشانه‌گذاری پنبه هیدروفیل است.
این استاندارد در مورد پنبه غیر سترون و سترون شده (استریل و غیر استریل) با اشکال مختلف و آماده ارائه به بازار کاربرد دارد و پنبه‌های رنگی که جنبه تزئینی دارند را شامل نمی‌شود.
اصطلاحات مهم در استاندارد پنبه هیدروفیل- ویژگی‌ها و روش‌های آزمون
- پنبه هیدروفیل: سلولز نسبتاً خالص، سفید رنگ و دارای جذب آب و مایعات بالایی است که از تصفیه پنبه خام به دست می‌آید.
- بهر: مجموعه‌ای از کالا که در شرایط یکسان تولید شده و دارای ابعاد، ساختار و مواد تشکیل دهنده، خواص فیزیکی و شیمیایی و همچنین وضعیت ظاهری مشابهی باشند.
- رطوبت بازیافتی: درصد رطوبت جذب شده توسط کالای خشک نسبت به جرم خشک آن.
- نپ: گلوله‌های کوچکی که در اثر پیچیدن الیاف به دور یکدیگر ایجاد می‌شود.
ویژگی‌های مهم در استاندارد پنبه هیدروفیل- ویژگی‌ها و روش‌های آزمون
- جنس: پنبه هیدروفیل نباید حاوی الیاف غیر از الیاف پنبه باشد.
- کیفیت و مقاومت لایه: لایه‌های پنبه هیدروفیل باید عرض و ضخامت یکنواختی داشته باشد و در مقابل کشش مقاومت خوبی نشان داده و در این حین ذرات قابل ملاحظه‌ای از آن جدا نشود.
- مقدار خاکستر: حداکثر نیم درصد.
- مواد اکسید‌کننده / مواد احیا‌کننده / مواد اصلاح‌کننده رنگ: نباید وجود داشته باشد.
- زمان جذب: این مقدار نباید بیشتر از ۱۰ ثانیه باشد.
- ضریب جذب آب: این محصول نباید کم‌تر از ۲۳ برابر وزن خود قابلیت جذب آب داشته باشد.
- واکنش در برابر نور فرابنفش: طبق روش آزمون باید بدون واکنش باشد.
- مواد محلول در آب / مواد محلول در اتر: حداکثر نیم درصد.
- رطوبت بازیافتی: حداکثر ۸ درصد.
- مواد فعال در سطح: ارتفاع کف یا حباب در سطح مایع حداکثر ۲ میلی‌متر.
- نپ: پنبه هیدروفیل نباید بیشتر از ۴/۵ درصد نپ داشته باشد.
روش‌های آزمون استاندارد پنبه هیدروفیل- ویژگی‌ها و روش‌های آزمون
در این استاندارد برای بیشتر ویژگی‌های ذکر شده در بالا روش‌های آزمون مختلفی تشریح شده است که برای نمونه چند مورد بررسی می‌شود.
۱- روش آزمون اندازه‌گیری درصد خاکستر پنبه هیدورفیل
برای این منظور نمونه‌های تحت شرایط معین سوزانده شده و بعد از قرارگیری در دسیکاتور توزین شده و درصد خاکستر با استفاده از فرمول ذکر شده در متن استاندارد مشخص می‌شود.
۲- روش آزمون تشخیص مواد اکسید‌کننده پنبه هیدورفیل
طبق این روش آزمونه پنبه هیدروفیل به جرم تقریبی ۱ گرم در محلول مخصوص (مقادیر مشخصی از آب مقطر، نشاسته، یدور پتاسیم و اسید استیک گلاسیال) به مدت ۱۰ دقیقه غوطه‌ور می‌شود و در محلول و آزمونه نباید هیچ‌گونه رنگ آبی مشاهده شود.
۳- روش آزمون تشخیص مواد احیا‌کننده پنبه هیدورفیل
در این روش ۱۰ گرم پنبه هیدروفیل به مدت ۲ ساعت درون ۱۰۰ میلی‌لیتر آب مقطر قرار می‌گیرد و بعد از آبگیری، به محلول به جامانده و صاف شده سولفوریک اسید اضافه شده تا PH بین ۲ و ۳ شود. با اضافه کردن یک قطره پرمنگنات پتاسیم نرمال رنگ محلول باید بنفش شود.
۴- روش آزمون واکنش در برابر نور فرابنفش پنبه هیدورفیل
طبق اصول این آزمون لایه‌ای از پنبه هیدروفیل درون محفظه تاریک برابر منبع نور فرابنفش با طول موج ۳۶۵ nm قرار می‌گیرد و میزان تغییر رنگ آزمونه با نمونه‌های مرجع مقایسه می‌شود.
بسته‌بندی و نشانه‌گذاری در استاندارد پنبه هیدروفیل- ویژگی‌ها و روش‌های آزمون
• بسته‌بندی پنبه هیدروفیل
پنبه‌های هیدروفیل باید با پهنا و ضخامت یکسان به‌صورت زیگزاگ یا لوله‌ای یا توپک با ابعاد یکسان در کیسه‌های پلیمری مقاوم بسته‌بندی شود. (پنبه‌های هیدروفیل لوله‌ای را می‌توان در تمام طول با نوار کاغذ پوشانده و مجموعه را درون کیسه پلیمری قرار دارد.)
• نشانه‌گذاری پنبه هیدروفیل
برای نشانه‌گذاری این محصول در بسته طبق اصول این استاندارد، می‌بایست اطلاعاتی نظیر نام کشور سازنده، نام تجاری، عبارت پنبه هیدروفیل، ذکر عبارت سترون یا استریل، یا غیر سترون یا غیر استریل (برای زخم باز استفاده نشود)، وزن خالص، شماره پروانه ساخت وزارت بهداشت و… درج شود. بر روی کارتن‌ها هم باید تعداد بسته در هر کارتن، ذکر عبارت پنبه هیدروفیل و همچنین نام و نشانی تولید‌کننده درج شود.