استاندارد ادوکلن- ویژگی‌ها و روش‌های آزمون، نخستین بار در سال ۱۳۵۲ توسط سازمان ملی استاندارد ایران تدوین شد و بعد از آن برای اولین بار در سال ۱۳۷۸ مورد تجدید نظر کارشناسی قرار گرفت. هم‌اکنون تجدید نظر اخیر در این استاندارد به استناد بند ۱ ماده ۳ قانون اصلاح قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، به‌عنوان استاندارد ملی در این زمینه شناخته شده و منتشر می‌شود.
این استاندارد در مورد اصلی‌ترین ویژگی‌های انواع ادوکلن و عطر و ادو تویلت، و همچنین نمونه‌برداری و انجام آزمون‌های این فرآورده‌ها در آزمایشگاه شیمیایی بحث می‌کند و از این طریق تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان را با قوانین و دستورالعمل‌های استاندارد در این حوزه آشنا می‌کند.
اهداف و دامنه کاربرد استاندارد ادوکلن- ویژگی‌ها و روش‌های آزمون
هدف از تدوین این استاندارد تعیین ویژگی‌ها و روش آزمون، نمونه‌برداری (طبق استاندارد ملی ایران شماره ۱۷۷۰)، بسته‌بندی و نشانه‌گذاری ادوکلن است و همچنین در مورد انواع عطر و ادوتویلت هم کاربرد دارد. فرآورده‌های مختلف ذیل این عنوان محلول‌های شفافی حاوی آب و اتانول و روغن‌های معطر هستند که و ممکن است به ترکیب آن‌ها مواد نرم‌کننده، ضدعفونی‌کننده، تقلیب کننده و پایدارکننده و همچنین مواد رنگی هم اضافه شده باشد.
ویژگی‌های استاندارد آزمون ادکلن
ترکیبات ادوکلن: تمامی مواد تشکیل‌دهنده این فرآورده‌ها باید جزئی از اقلام مجاز وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی باشد. ویژگی‌های الکل اتیلیک مصرفی باید مطابق با استاندارد ملی ایران شماره ۱۶۱ بوده و عاری از متانل باشد و روش‌های آزمون آن مطابق همین استاندارد صورت گیرد.
طبق دستورالعمل این استاندارد، برای تقلیب کردن الکل زیر نظر مراجع ذیصلاح استفاده از یکی از موارد زیر مجاز است:
بروسین یا سولفات بروسین (۲/۲۵ گرم برای ۱۰۰ لیتر)
دی اتیل فتالات (۱/۵ لیتر برای ۱۰۰ لیتر)
دناتونیوم بتونیت (۱ لیتر برای ۱۰۰ لیتر)
منتول
بوتانل
پروپیلن گلیکول
میزان اتانول: طبق روش آزمون همین استاندارد، حداقل میزان اتانل موجود باید ۶۵ درصد حجمی باشد.
پایداری بو: حداقل باید به مدت ۱۲ ساعت به‌وضوح به مشام برسد.
دمای ابری شدن: طبق روش آزمون همین استاندارد، ادوکلن باید در دمای منفی ۵ درجه سلسیوس شفافیت خودش ررا حفظ کند.
آشنایی با روش‌های آزمون استاندارد ادوکلن- ویژگی‌ها و روش‌های آزمون
آزمون اندازه‌گیری اتانل
برای انجام دادن این آزمون استاندارد در آزمایشگاه مواد شیمایی، مقدار ۲۵ میلی‌لیتر نمونه در دمای ۲۵ درجه سلسیوس به ۱۰۰ میلی‌لیتر آب اضافه شده و مخلوط می‌شود. سپس این مخلوط با سدیم کلرید اشباع می‌شود و ۱۰۰ میلی‌لیتر هگزان به آن اضافه شده و در طول ۳ دقیقه به شدت تکان داده می‌شود. بعد از ۲۰ دقیقه ساکن ماندن محلول، لایه زیرین محلول به یک بالن تقطیر انتقال داده می‌شود و لایه هگزان با ۲۵ میلی‌لیتر سدیم کلرید شسته می‌شود. در مرحله بعد لایه زیرین محلول شستشو هم به بالن منتقل می‌شود. در ادامه محلول در مجاورت شناساگر فنل فتالئین و توسط محلول سدیم هیدروکسید قلیایی می‌شود. سپس ۱۰۰ میلی‌لیتر آب به همراه چند عدد سنگ جوش به بالن اضافه شده و تقطیر می‌شود. حداقل ۹۰ میلی‌لیتر از محلول تقطیر در ارلن جمع‌آوری شده و با آب به حجم ۱۰۰ میلی‌لیتر می‌رسد. وقتی دما در ۱۵ درجه سلسیوس تنظیم شد، وزن مخصوص اندازه‌گیری شده و درصد حجمی الکل توسط جداول الکل اتیلیک مشخص شده، در ۴ ضرب و درصد حجمی الکل نمونه اندازه‌گیری می‌شود.
آزمون‌های شناسایی الکل اتیلیک
در این آزمون از طریق اضافه کردن موادی مانند سدیم هیدروکسید، پتاسیم پرمنگنات، سولفوریک اسید و یک قطره پتاسیم کرومات و… به نمونه، بوهای مختلفی به مشام می‌رسد و شناسایی الکل اتیلیک ممکن می‌شود.
آزمون تشخیص متانول
در این آزمون به یک قطره محلول تقطیر شده ادوکلن، یک قطره آب، یک قطره فسفریک اسید و یک قطره پتاسیم پرمنگنات افزوده و مخلوط می‌شود. سپس به آن محلول سدیم سولفیت اضافه می‌شود تا رنگ پرمنگنات از بین برود. در ادامه روند آزمون و بعد از رعایت جزئیات دیگر، محلول روی حمام آبی در ۶۰ درجه سلسیوس به مدت ۱۰ دقیقه حرارت می‌بیند و در انتها در محلول نباید رنگ بنفش ظاهر شود.
آزمون پایداری بو
در این آزمون از چند تکه پارچه متقال استفاده شده و بعد از آغشته کردن آن‌ها به نمونه، در دمای ۲۷ درجه سلسیوس و رطوبت ۶۵ درصد خشک می‌گردند. بعد از گذشت ۱۲ ساعت پارچه‌ها کماکان باید بوی نمونه را به وضوح به مشام برسانند.
آزمون دمای ابری شدن
در این آزمون مقدار ۲۰ میلی‌لیتر نمونه درون یک استوانه دارای دماسنج ریخته شده و روی آن درپوش گذاشته می‌شود. استوانه درون مخلوطی از نمک و یخ قرار داده می‌شود تا به دمای منفی ۵ درجه سلسیوس برسد. در این دما نمونه نباید شفافیت خودش را از دست بدهد.
اصول بسته‌بندی و نشانه‌گذاری ادوکلن در این استاندارد
بسته‌بندی ادوکلن:
این محلول باد در ظروف مناسب غیرقابل نفوذ بسته‌بندی شود و برای محصولات دارای اسانس‌های طبیعی فقط از ظروف شیشه‌ای استفاده شود.
نشانه‌گذاری ادوکلن:
برای نشانه‌گذاری این محصول درج اطلاعات زیر بر روی بسته الزامی است:
- نام کالا
- نان و نشانی تولیدکننده یا علامت تجاری
- حجم خالص
- ذکر مواد متشکله
- سری ساخت
- شماره پروانه ساخت
- جمله ساخت ایران
- شرایط نگهداری