اندازه‌گیری طول و عرض پارچه- روش آزمون، در سال ۱۳۸۶ از سوی سازمان ملی استاندارد ایران تدوین و منتشر شد و به استناد بند ۱ ماده ۳ قانون اصلاح قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، به عنوان استاندارد ملی ایران در زمینه روش آزمون اندازه‌گیری طول و عرض پارچه شناخته می‌شود. اندازه‌گیری دقیق منسوجات نقش اساسی در فرآیند تولید و عرضه این محصولات ایفا می‌کند و تعیین روش‌های استاندارد اندازه‌گیری طول و عرض پارچه به همگامی و هماهنگی این معیار با شرایط بازار‌های داخلی و خارجی کمک می‌کند.
اهداف و دامنه کاربردی استاندارد منسوجات- اندازه‌گیری طول و عرض پارچه- روش آزمون
هدف از تدوین این استاندارد تعیین روش اندازه‌گیری طول و عرض پارچه در حالت آزاد و بدون اعمال کشش است.
این روش برای پارچه‌های با عرض باز، دولا عرض، و یا لوله‌ای شکل با طول کم‌تر از ۱۰۰ متر کاربرد دارد، درحالی‌که عیوب بافت یا سایر عیوب را تعیین و توصیف نمی‌کند. این روش برای منسوجات روکش شده کاربرد ندارد.
اصطلاحات و تعاریف مهم در استاندارد منسوجات- اندازه‌گیری طول و عرض پارچه- روش آزمون
طول پارچه: فاصله بین ابتدا و انتهای نمونه در راستای طول یا جهت تولید است.
عرض کامل پارچه: فاصله بین دو لبه نمونه است که عمود بر راستای طول اندازه‌گیری می‌شود.
عرض مفید پارچه: عرض پارچه بدون در نظر گرفتن حاشیه، علامت‌ها، سوراخ‌های سوزن یا گیره استنتر یا سایر سطوح ناهمگون با زمینه پارچه است.
وسایل مورد نیاز برای آزمون استاندارد منسوجات- اندازه‌گیری طول و عرض پارچه- روش آزمون
خط‌کش کالیبره شده: مطابق با استاندارد ISO ۱۰۰۱۲: ۱۹۹۲ با طول یک متر یا بیشتر از عرض پارچه که برحسب میلی‌متر مدرج شده باشد.
میز اندازه‌گیری: یک میز دارای سطح صاف و یکنواخت که طول و عرض آن بیشتر از ابعاد پارچه مورد اندازه‌گیری باشد. طول میز باید حداقل سه متر باشد و راستای لبه طول آن به فاصله ۱ متر علامت‌گذاری شده باشد.
خلاصه آزمون استاندارد استاندارد منسوجات- اندازه‌گیری طول و عرض پارچه- روش آزمون
۱- کلیات و آماده‌سازی نمونه:
در روش آزمون این استاندارد، نمونه برای آماده‌سازی در حالت آزاد و بدون اعمال کشش در شرایط محیطی استاندارد (طبق استاندارد ملی ایران به شماره ۹۴۸) روی سطح صاف قرار می‌گیرد. برای اطمینان از افت تنش و رسیدن به حالت تعادل، نمونه باید با عرض باز، دولا عرض و یا لوله‌ای شکل متناسب با نوع بسته‌بندی آن و بدون کشش بر روی میز اندازه‌گیری پهن شود. برای اندازه‌گیری طول و عرض طاقه از یک خط‌کش کالیبره شده استفاده می‌شود. برای اندازه‌گیری طول نمونه ممکن است نیاز به اندازه‌گیری طول طی چند مرحله به‌صورت طول‌های کوتاه‌تر باشد و در این صورت طول کامل نمونه از مجموع طول‌های اندازه‌گیری شده به دست می‌آید.
۲- اندازه‌گیری طول نمونه کوتاه‌تر از ۱ متر:
برای اندازه‌گیری طول نمونه‌های کم‌تر از ۱ متر، خط‌کش موازی با لبه‌های طولی قرار می‌گیرد و طول با تقریب میلی‌متر اندازه‌گیری می‌شود. اندازه‌گیری طول کامل نمونه در نقاط مختلف عرض پارچه سه مرتبه تکرار می‌شد.
۳- اندازه‌گیری طول نمونه بلندتر از ۱ متر:
در این شرایط پارچه در لبه‌ها علامت‌گذاری می‌شود و علامت دوم به فاصله یک متر و با استفاده از علائم میز اندازه‌گیری مشخص می‌شود و طول نمونه در فاصله یکی متری علامت‌گذاری می‌شود. سپس طول باقی‌مانده کم‌تر از ۱ متر با استفاده از خط‌کش کالیبره شده اندازه‌گیری می‌شود و طول کلی نمونه از مجموع طول‌های ۱ متری به اضافه طول باقی‌مانده به دست می‌آید. در صورت لزوم این روش با علامت‌گذاری‌های مجدد سه بار دیگر هم تکرار می‌شود.
۴- اندازه‌گیری عرض نمونه:
عرض کامل پارچه با عرض باز، فاصله بین دو لبه خارجی است که عمود بر لبه‌ها اندازه‌گیری می‌شود. عرض پارچه دولا عرض دو برابر فاصله بین لبه تا شده تا لبه‌های خارجی است که کاملاً روی هم قرار گرفته‌اند و اندازه‌گیری عمود بر لبه‌ها انجام می‌شود. اگر دو لبه کاملاً روی هم قرار نگیرند، اندازه‌گیری باید از لبه تا شده تا نزدیک‌ترین لبه انجام شود و مورد در گزارش آزمون قید شود.
عرض پارچه‌های لوله‌ای شکل هم از لبه تا لبه و عمود بر لبه‌ها اندازه‌گیری می‌شود
گزارش آزمون استاندارد منسوجات- اندازه‌گیری طول و عرض پارچه- روش آزمون
هر گزارش آزمون اندازه‌گیری طول و عرض پارچه توسط آزمایشگاه‌های معتبر باید دارای آگاهی‌های زیر باشد:
۱- روش آزمون طبق استاندارد ملی ایران ۹۵۲۸ (۱۳۸۶)
۲- مشخصات نمونه مورد آزمون و روش‌های نمونه‌برداری
۳- شکل نمونه و بیان عملیات خاص بر روی نمونه
۴- هرگونه انحراف از روش‌های آزمون
۵- تاریخ انجام آزمون
۶- طول نمونه شامل: میانگین حسابی طول بر حسب متر- ضریب تغییرات نایکنواختی برحسب درصد- بیان اینکه طول در لبه‌ها تغییر داشته
۷- عرض نمونه شامل: بیان عرض اندازه‌گیری شده، عرض کامل یا عرض مفید و عرض تعریف شده و یا عرض مورد توافق- میانگین حسابی عرض بر حسب متر- حداقل عرض برحسب متر- ضریب تغییرات نایکنواختی برحسب درصد