استاندارد پاک‌کننده‌ها- مایع‌های اسیدی سرویس‌های بهداشتی- ویژگی‌ها و روش‌های آزمون، نخستین بار در سال ۱۳۷۴ توسط سازمان ملی استاندارد ایران تدوین شد و بعد از آن در سال ۱۳۹۱ برای اولین بار مورد تجدید نظر کارشناسی قرار گرفت. هم‌اکنون تجدید نظر اخیر در این استاندارد به استناد بند ۱ ماده ۳ قانون اصلاح قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، به‌عنوان استاندارد ملی در این زمینه شناخته شده و منتشر می‌شود.
این استاندارد در مورد ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی و روش‌های آزمون انواع پاک‌کننده و مایع اسیدی سرویس‌های بهداشتی بحث می‌کند و رعایت دستورالعمل‌های آن برای واحدهای آزمایشگاه شیمیایی لازم‌الاجرا است. همچنین مبانی آن در مورد بسته‌بندی و نشانه‌گذاری این محصولات مورد استفاده تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرد.
اهداف و دامنه کاربرد استاندارد پاک‌کننده‌ها- مایع‌های اسیدی سرویس‌های بهداشتی- ویژگی‌ها و روش‌های آزمون
هدف از تدوین این استاندارد تعیین ویژگی‌ها و روش‌های آزمون، نمونه‌برداری (طبق استاندارد ملی ایران شماره ۱۷۷۰ سال ۱۳۸۰)، بسته‌بندی و نشانه‌گذاری پاک‌کننده‌های اسیدی مورد مصرف برای شستشوی سرویس‌های بهداشتی است و در موارد دیگر کاربردی ندارد.
ویژگی‌های مایع‌های اسیدی سرویس‌های بهداشتی طبق این استاندارد
ویژگی‌های عمومی مایع‌های اسیدی سرویس‌های بهداشتی
- این فرآورده باید به صورت محلول آبی یکنواخت و عاری از رسوب بوده و به هر نسبتی با آب قابل اختلاط باشد.
- ویژگی‌های اصلی این پاک‌کننده‌های اسیدی در شرایط انبارش و دمای منفی ۴۰ و مثبت ۵ درجه سلسیوس و دور از تابش مستقیم آفتاب و در ظروف دربسته تا زمان تعیین شده برای انقضاء، باید پایدار باشد.
ویژگی‌های شیمیایی مایع‌های اسیدی سرویس‌های بهداشتی
ویژگی‌های شیمیایی این محلول بعد از مورد آزمون قرار گرفتن توسط آزمایشگاه، باید مطابق با مقادیر مشخص شده در جدول شماره ۱ در این استاندارد باشد. این جدول ویژگی‌ها و حدود قابل قبول و روش‌های آزمون شکل ظاهری، اسیدیته و کل مواد فعال در سطح را مشخص کرده است.
آشنایی با روش‌های آزمون استاندارد پاک‌کننده‌ها- مایع‌های اسیدی سرویس‌های بهداشتی- ویژگی‌ها و روش‌های آزمون
روش آزمون اندازه‌گیری اسیدیته
در این آزمون از وسایل معمول آزمایشگاهی و محلول‌های سدیم هیدروکسید استاندارد و شناساگر تیمول فتالئین استفاده می‌شود. روش انجام آزمون هم به این صورت است که مقدار ۱۰ گرم نمونه با دقت بالا وزن شده و در یک ارلن ۱۰۰ میلی‌لیتری با ۲۵ میلی‌لیتر آب مقطر مخلوط می‌شود. سپس با محلول سدیم هیدروکسید استاندارد در حضور شناساگر تیمول فتالئین تا ایجاد رنگ آبی تیتر می‌شود. در انتها نتایج با استفاده از فرمول اسیدیته و بر اساس داده‌های حجم سدیم هیدروکسید مصرفی، غلظت سدیم هیدروکسید مصرفی و جرم نمونه برداشتی (بر حسب میلی‌گرم) به دست می‌آید.
روش آزمون اندازه‌گیری کل مواد فعال در سطح
در این آزمون هم طبق دستورالعمل‌های این استاندارد، مواد فعال در سطح موجود در نمونه از طریق استخراج با کلروفرم جدا شده و پس از تبخیر محلول کلروفرم، مواد فعال در سطح وزن می‌شود. دستگاه PH متر، گرمخانه قابل تنظیم در ۱۰۵ درجه سلسیوس، محلول سدیم هیدروکسید و کلروفرم اصلی‌ترین وسایل و مواد مورد نیاز برای انجام این آزمون را تشکیل می‌دهند.
خلاصه روش این آزمون به این صورت است که مقدار ۱۰۰ گرم نمونه با دقت بالا وزن شده و به وسیله محلول سدیم هیدروکسید، PH آن به ۶/۷ می‌رسد. محلول در گرمخانه با دمای ۱۰۵ درجه سلسیوس قرار داده می‌شود تا خشک شود. سپس در دمای محیط سرد شده و ۵ مرتبه و هر بار با ۲۰ میلی‌لیتر کلروفرم شستشو داده می‌شود و محلول‌های شستشو صاف می‌شود و در یک بشر وزن شده ریخته می‌شود و بعد تبخیر می‌گردد. در انتها درصد وزنی کل مواد فعال در سطح با استفاده از معادله‌ای که از داده‌های جرم رسوب بر حسب گرم و جرم نمونه برداشتی بر حسب گرم استفاده می‌کند، تعیین می‌گردد.
اصول بسته‌بندی و نشانه‌گذاری در استاندارد پاک‌کننده‌ها- مایع‌های اسیدی سرویس‌های بهداشتی- ویژگی‌ها و روش‌های آزمون
بسته‌بندی مایع‌های اسیدی سرویس‌های بهداشتی:
مایعات پاک‌کننده اسیدی سرویس‌های بهداشتی باید در ظروف پلی اتیلن مناسب و مقاوم در هنگام حمل و نقل بسته‌بندی شوند و درب آن‌ها به‌طوری‌که مانع از هرگونه ریزش شود، محکم بسته شود.
نشانه‌گذاری مایع‌های اسیدی سرویس‌های بهداشتی:
برای نشانه‌گذاری این محصول درج اطلاعات زیر بر روی بسته به‌صورت خوانا و ثابت الزامی است:
- نام و نشانی کارخانه تولیدکننده
- نام محصول و علامت تجاری
- شماره پروانه ساخت و کد بهداشتی سازمان غذا و دارو
- تاریخ تولید، تاریخ انقضاء و شماره سری ساخت
- وزن یا حجم با حد رواداری
- نام مواد تشکیل‌دهنده
- روش مصرف
- هشدارهای لازم (به علت داشتن مواد اسیدی در نگهداری آن دقت شود. دور از دسترس کودکان نگهداری شود. با سایر محصولات شویند به‌خصوص محصولات سفیدکننده مخلوط نشود. هنگام مصرف از دستکش استفاده شود. از تنفس بخارات حاصله از آن پرهیز شود. پس از مصرف درب بسته کاملاً بسته شود.)
- موارد مصرف (برای شستشوی سرویس‌های بهداشتی لعاب دار استفاده شود. از مصرف آن در سایر موارد اکیداً خودداری شود.)
- ساخت ایران
- علامت استاندارد ایران